गुजरातच्या जामनगर जिल्ह्यातील सिंगाच गावांतील ३३ दुर्मिळ खराई उंटांचा एक कळप अरबी समुद्रातील कालुभार टापूवरील मॅन्ग्रोव्ह जंगलात चरायला गेला होता. ही उंटांची जात त्यांच्या पोहण्याच्या आणि खारट पाण्यात जगण्याच्या अद्वितीय क्षमतेसाठी ओळखली जाते. परंतु, ह्या दिवशी अचानक समुद्राची भरती वाढली आणि हे उंट खोल पाण्यात अडकले. पुढे घडलेल्या घटनांनी स्थानिक प्रशासन, पोलिस आणि गावकऱ्यांच्या सतर्कतेमुळे या दुर्मिळ प्रजातीचे सर्व ३३ उंट सुरक्षित वाचले.
खराई उंट: ‘स्विमिंग कॅमल’ची ओळख
खराई उंट ही गुजरातमधील स्थानिक आणि जगात फारच दुर्मिळ प्रजाती आहे. ‘खराई’ या गुजराती शब्दाचा अर्थ ‘खारट’ असा आहे. हे उंट कच्छच्या दलदलीत, मॅन्ग्रोव्ह जंगलात आणि खारट पाण्यात सहजपणे जगतात. त्यांच्या पायांची रचना पोहण्यासाठी योग्य आहे आणि ते ३ किमीपर्यंत समुद्रात पोहून मॅन्ग्रोव्हच्या बेटांवर चरायला जातात. ह्या प्रजातीचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची खारट पाणी पिण्याची आणि खारट वनस्पती खाण्याची क्षमता, जी इतर कोणत्याही उंट प्रजातीमध्ये आढळत नाही.
घटनाक्रम: समुद्री भरतीत अडकलेले उंट
मंगळवारी सकाळी सिंगाच गावांतील ३३ खराई उंट कालुभार टापूवरील मॅन्ग्रोव्हमध्ये चरायला गेले. भरतीच्या वेळी ते किनाऱ्याजवळ आले आणि पाण्याचा स्तर जलद गतीने वाढला. भरतीच्या लाटांमध्ये हे उंट ३ किमीपर्यंत समुद्रात पोहत गेले, पण वदीनार जेटीजवळील खडकाळ किनाऱ्यावर ते अडकले. ह्या प्रसंगाचे व्हिडिओ सोशल मीडियावर व्हायरल झाले, ज्यात ५०० किलो वजनाचे हे उंट समुद्राच्या लाटांमध्ये झगडताना दिसतात.
बचावकार्यातील धाडस
वदीनार मरीन पोलिस आणि स्थानिक गावकरी त्वरित घटनास्थळी पोहोचले. त्यांनी लाटा आणि प्रवाहात उतरून उंटांना वेढले आणि भरती ओसरल्यावर त्यांना सुरक्षितपणे किनाऱ्यावर आणले. “उंटांना जेटीजवळ भरतीच्या पाण्यात अडकलेले पाहून आम्ही राखणदारांसह तातडीने मदतीस गेलो. भरती ओसरली तेव्हा आम्ही उंटांना किनाऱ्यावर मार्गदर्शन केले,” असे वदीनार पोलिस स्टेशनचे निरीक्षक व्ही. आर. शुक्ला यांनी सांगितले. ह्या उंटांना गोड्या पाण्याची आणि दलदलीची सवय असल्याने समुद्रातील खारट पाणी त्यांच्या आरोग्यास धोका ठरू शकतो, असेही त्यांनी स्पष्ट केले.सर्व उंट सुखरूप
या थरारक बचाव मोहिमेत कोणत्याही उंटाला इजा झाली नाही. सर्व ३३ उंट पुन्हा त्यांच्या मालकांकडे सुखरूप परतले. स्थानिक प्रशासन आणि पोलिसांच्या तत्परतेमुळे एक दुर्मिळ प्रजाती मोठ्या संकटातून वाचली.
खराई उंटांचे महत्त्व आणि संकट
सध्या संपूर्ण जगात फक्त गुजरातमध्ये सुमारे ६,२०० खराई उंट अस्तित्वात आहेत. ह्यापैकी बहुतांश कच्छ, जामनगर, देवभूमी द्वारका आणि दक्षिण गुजरातमध्ये आढळतात. खराई उंटांचे स्थानिक आदिवासी जमाती – रबारी आणि फकीरानी जाट – गेली शेकडो वर्षे संगोपन करतात. ह्या उंटांचे दूध पोषक आणि औषधी गुणधर्मांनी समृद्ध आहे, तसेच हे उंट मॅन्ग्रोव्ह जंगलांचे संरक्षण आणि जैवविविधतेसाठीही महत्त्वाचे आहेत.
परंतु, औद्योगिकीकरण, मॅन्ग्रोव्ह जंगलांची तोड, खारट पाण्याचे अतिक्रमण आणि हवामान बदलामुळे ह्या प्रजातीच्या अस्तित्वाला मोठा धोका निर्माण झाला आहे. आंतरराष्ट्रीय निसर्ग संवर्धन संघटनेने (IUCN) खराई उंटांना ‘धोक्यात आलेली प्रजाती’ म्हणून घोषित केले आहे.
खराई उंटांचे हे थरारक बचाव प्रकरण केवळ एक अपघात नव्हता, तर या दुर्मिळ प्रजातीच्या संवर्धनाची आणि त्यांच्या नैसर्गिक अधिवासाच्या संरक्षणाची गरज दर्शवणारा संदेश आहे. स्थानिक प्रशासन, पोलिस आणि गावकऱ्यांनी दाखवलेली तत्परता आणि धाडस कौतुकास्पद आहे. भविष्यात अशा संकटांना टाळण्यासाठी आणि खराई उंटांचे अस्तित्व टिकवण्यासाठी शासन, पर्यावरणप्रेमी संस्था आणि स्थानिक समुदाय यांनी एकत्र येऊन ठोस उपाययोजना करणे अत्यावश्यक आहे.
https://www.instagram.com/policernews
https://policernews.com/wp-admin/post.php?post=764&action=edit
