मध्य पूर्वेत निर्माण झालेल्या तणावपूर्ण परिस्थितीमुळे भारतीय विमानसेवा क्षेत्रावर मोठा परिणाम झाला आहे. इस्रायलने इराणवर केलेल्या हल्ल्यानंतर इराणने आपले हवाई क्षेत्र बंद केल्याने किमान १६ एअर इंडिया विमानांचे मार्ग बदलण्यात आले किंवा ती विमाने परतीच्या मार्गावर वळवण्यात आली आहेत. या निर्णयामुळे हजारो प्रवाशांना त्रास सहन करावा लागला असून, विमान कंपन्यांना देखील मोठ्या प्रमाणावर आर्थिक आणि तांत्रिक अडचणींना तोंड द्यावे लागत आहे.
इस्रायल-इराण संघर्षाची पार्श्वभूमी
शुक्रवारी (१३ जून २०२५) इस्रायलने इराणच्या राजधानी तेहरानवर हल्ला केला. या हल्ल्यात इराणच्या अणुस्थळे, क्षेपणास्त्र कारखाने आणि काही वरिष्ठ लष्करी अधिकाऱ्यांना लक्ष्य करण्यात आले. इस्रायलचे पंतप्रधान नेतान्याहू यांनी या कारवाईला ‘ऑपरेशन रायझिंग लायन’ असे नाव दिले असून, “इराणचा धोका पूर्णपणे दूर होईपर्यंत ही मोहीम सुरूच राहील,” असे त्यांनी स्पष्ट केले आहे. या हल्ल्यानंतर इराणने आपले हवाई क्षेत्र तातडीने बंद केले. इराणच्या निर्णयामुळे इराक आणि जॉर्डननेही आपले हवाई क्षेत्र बंद केले, परिणामी संपूर्ण पश्चिम आशियातील हवाई वाहतूक ठप्प झाली.
कोणती विमाने प्रभावित झाली?
एअर इंडियाने जाहीर केलेल्या माहितीनुसार, पुढील प्रमुख आंतरराष्ट्रीय मार्गावरील विमाने प्रभावित झाली आहेत:
AI130 (लंडन हीथ्रो–मुंबई): व्हिएन्ना येथे वळवले
AI102 (न्यूयॉर्क–दिल्ली): शारजाह येथे वळवले
AI116 (न्यूयॉर्क–मुंबई): जेद्दाह येथे वळवले
AI2018 (लंडन हीथ्रो–दिल्ली): मुंबई येथे वळवले
AI129 (मुंबई–लंडन हीथ्रो): मुंबईला परतले
AI119 (मुंबई–न्यूयॉर्क): मुंबईला परतले
AI103 (दिल्ली–वॉशिंग्टन): दिल्लीला परतले
AI106 (न्यूआर्क–दिल्ली): व्हिएन्ना येथे वळवले
AI188 (व्हँकुव्हर–दिल्ली): जेद्दाह येथे वळवले
AI101 (दिल्ली–न्यूयॉर्क): फ्रँकफुर्ट/मिलान येथे वळवले
AI126 (शिकागो–दिल्ली): जेद्दाह येथे वळवले
AI132 (लंडन हीथ्रो–बेंगळुरू): शारजाह येथे वळवले
AI2016 (लंडन हीथ्रो–दिल्ली): व्हिएन्ना येथे वळवले
AI104 (वॉशिंग्टन–दिल्ली): व्हिएन्ना येथे वळवले
AI190 (टोरांटो–दिल्ली): फ्रँकफुर्ट येथे वळवले
AI189 (दिल्ली–टोरांटो): दिल्लीला परतले
विमान प्रवाशांसाठी एअर इंडियाची मदत
या अचानक बदललेल्या मार्गांमुळे प्रवाशांना मोठ्या प्रमाणावर गैरसोयीचा सामना करावा लागला. एअर इंडियाने प्रवाशांच्या सुरक्षेला प्राधान्य दिल्याचे सांगितले असून, प्रभावित प्रवाशांना पूर्ण पैसे परत मिळण्याची किंवा मोफत पुन्हा बुकिंगची सुविधा दिली आहे. तसेच, प्रवाशांना त्यांच्या गंतव्यस्थळी पोहोचवण्यासाठी पर्यायी व्यवस्था करण्यात येत आहे.
भारतीय विमानतळांवरील परिणाम
दिल्ली आंतरराष्ट्रीय विमानतळाने सांगितले की, “इराण, इराक आणि शेजारील प्रदेशातील हवाई क्षेत्रातील बदलांमुळे वेळापत्रकात बदल झाला आहे, तरीही विमानतळावरील कामकाज सुरळीत सुरू आहे”. प्रवाशांना त्यांच्या संबंधित विमान कंपन्यांशी संपर्क साधण्याचा सल्ला देण्यात आला आहे.
जागतिक विमानसेवा क्षेत्रावर परिणाम
मध्यपूर्वेतील हवाई क्षेत्र बंद झाल्याने केवळ भारतीयच नव्हे, तर जगभरातील अनेक विमान कंपन्यांना त्यांच्या मार्गात बदल करावा लागत आहे. एमिरेट्स, लुफ्थांसा, कतार एअरवेज, तुर्कीश एअरलाईन्स आणि फ्लायदुबई यांसारख्या कंपन्यांनी देखील अनेक उड्डाणे रद्द किंवा वळवली आहेत. परिणामी, प्रवासाचा कालावधी वाढला असून, इंधन खर्च, तांत्रिक अडचणी आणि विमानतळ स्लॉट्सची कमतरता यामुळे विमान कंपन्यांवर आर्थिक भार वाढला आहे.
विमान प्रवाशांसाठी सूचना
भारतीय दूतावासाने इराणमध्ये असलेल्या भारतीय नागरिकांना सतर्क राहण्याचा, अनावश्यक प्रवास टाळण्याचा आणि स्थानिक प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करण्याचा सल्ला दिला आहे.
https://www.instagram.com/policernews
