पुण्याची गणेश विसर्जन मिरवणूक ही जगभरात प्रसिद्ध आहे. लोकमान्य टिळकांनी सुरू केलेला हा सार्वजनिक गणेशोत्सव आता केवळ एक धार्मिक सोहळा नसून, पुण्याची ओळख बनला आहे. अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी, पुण्याचे वातावरण उत्साहाने भारलेले असते. शहरातील विविध भागांतून निघणाऱ्या मिरवणुकी पाहण्यासाठी लाखो पुणेकर आणि पर्यटक रस्त्यावर उतरतात. परंतु, गेल्या काही वर्षांपासून या मिरवणुकीचे स्वरूप बदलत चालले आहे. पूर्वी साधेपणाने आणि शिस्तीत पार पडणाऱ्या या मिरवणुका आता आवाजाचे आणि गोंधळाचे प्रतीक बनल्या आहेत. हीच गोष्ट अखिल भारतीय ग्राहक पंचायतीच्या पुणे शाखेच्या तीव्र आक्षेपाला कारणीभूत ठरली आहे. यंदाची पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक तब्बल ३५ तास चालल्याने पंचायतीने यावर गंभीर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे.
डीजे, लेझर लाईट्स आणि ध्वनिक्षेपक: शांततेचा भंग
ग्राहक पंचायतीने थेट मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस आणि पोलीस आयुक्तांना पत्र लिहून या परिस्थितीवर जाब विचारला आहे. त्यांनी आपल्या आक्षेपात अनेक महत्त्वाच्या मुद्द्यांकडे लक्ष वेधले आहे. ३५ तास चाललेल्या या मिरवणुकीत कानठळ्या बसवणारे डीजे, अंधत्व आणणारे लेझर लाईट्स आणि हृदयाचे ठोके चुकवणारे ध्वनिक्षेपक वापरले गेल्याचा आरोप त्यांनी केला आहे. यामुळे सर्वसामान्य पुणेकरांना प्रचंड त्रास सहन करावा लागला. विशेषतः लहान मुले, वृद्ध नागरिक आणि आजारी व्यक्तींसाठी ही परिस्थिती अत्यंत क्लेशदायक होती. ध्वनिप्रदूषणामुळे आरोग्यावर होणारे दुष्परिणाम वैज्ञानिकदृष्ट्या सिद्ध झालेले आहेत, तरीही याकडे प्रशासनाने दुर्लक्ष केल्याचे पंचायतीचे म्हणणे आहे. या गोंधळामुळे लोकांच्या दैनंदिन जीवनावर परिणाम झाला. रात्री-अपरात्री चालणाऱ्या मिरवणुकांमुळे लोकांना शांत झोप मिळाली नाही. एकूणच, पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक आता आनंदापेक्षा त्रासाचे कारण बनत चालली आहे का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
प्रशासन आणि पोलीस यंत्रणेची निष्क्रियता
या संपूर्ण प्रकरणातील सर्वात गंभीर मुद्दा म्हणजे प्रशासन आणि पोलीस यंत्रणेची भूमिका. ग्राहक पंचायतीच्या मते, मिरवणुकीत कायदा व सुव्यवस्था राखण्याची जबाबदारी असलेल्या यंत्रणा पूर्णपणे शून्यवत होत्या. पोलीस नेते आणि कार्यकर्त्यांच्या बंदोबस्तात व्यस्त असल्याने मिरवणुकीतील गोंधळावर नियंत्रण ठेवले नाही. याचा परिणाम असा झाला की, मिरवणुकीचा वेळ वाढत गेला आणि विसर्जन प्रक्रिया नियोजनानुसार पार पडली नाही. दरवर्षी पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक लवकर संपवण्याचे दावे केले जातात, परंतु प्रत्यक्षात उलटच घडते. याचा अर्थ असा होतो की, प्रशासन केवळ घोषणा करते, परंतु प्रत्यक्ष अंमलबजावणीत कमी पडते. विलास लेले, जे ग्राहक पंचायतीच्या पुणे विभागाचे अध्यक्ष आहेत, यांनी या परिस्थितीवर तीव्र टीका केली आहे. कोणताही निवडून आलेला लोकप्रतिनिधी यावर बोलायला तयार नाही, असे त्यांनी म्हटले आहे. यातून असे दिसते की, सार्वजनिक उत्सवाच्या नावाखाली होणाऱ्या गैरप्रकारांकडे दुर्लक्ष केले जात आहे.
नागरिकांच्या हक्कांचे उल्लंघन
ग्राहक पंचायतीने या प्रकरणात महत्त्वाचा मुद्दा उपस्थित केला आहे की, आवाजाचे प्रदूषण आणि गोंधळामुळे नागरिकांच्या शांततेत आणि सुरक्षित वातावरणात जगण्याच्या मूलभूत हक्कांचे उल्लंघन झाले आहे. एका बाजूला प्रशासन ध्वनिप्रदूषणाचे नियम सांगते, तर दुसऱ्या बाजूला याच नियमांची अंमलबजावणी करण्यास ते अपयशी ठरते. पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक आता केवळ धार्मिक सोहळा न राहता, एक राजकीय आणि सामाजिक विषय बनला आहे. ज्यांच्यासाठी हा उत्सव आयोजित केला जातो, त्या सर्वसामान्य नागरिकांनाच जर याचा त्रास होत असेल, तर यावर चिंतन करणे आवश्यक आहे. पंचायतीने मुख्यमंत्री आणि पोलीस आयुक्तांना या गैरसोयीबद्दल पुणेकरांची माफी मागण्याची मागणी केली आहे. ही मागणी केवळ प्रतीकात्मक नसून, ती प्रशासनाच्या जबाबदारीची जाणीव करून देणारी आहे.
पुढील वाटचाल आणि संभाव्य उपाय
या समस्येवर केवळ टीका करून चालणार नाही, तर त्यावर उपाय शोधणेही गरजेचे आहे. पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक यशस्वी करण्यासाठी काही महत्त्वाचे बदल करणे आवश्यक आहे. सर्वप्रथम, प्रशासनाने कडक धोरणे अवलंबून ध्वनिप्रदूषण आणि वेळेचे नियम पाळण्यास मंडळांना भाग पाडले पाहिजे. डीजे आणि अवाजवी ध्वनिक्षेपकांचा वापर पूर्णपणे थांबवला पाहिजे. दुसरे, पोलीस यंत्रणेने कोणत्याही राजकीय दबावाला बळी न पडता कायद्यानुसार काम केले पाहिजे. तिसरे, नागरिकांनी स्वतःच जबाबदारी घेऊन शांततेत आणि शिस्तीत मिरवणुकीत सहभागी झाले पाहिजे. चौथ्या बाजूने, मंडळांनी आणि कार्यकर्त्यांनीही सामाजिक भान ठेवून मिरवणुकीचा वेळ मर्यादित ठेवण्यासाठी प्रयत्न केला पाहिजे.
अखेरीस, पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक ही आपली ओळख आहे, परंतु ती सकारात्मक अर्थाने टिकवून ठेवणे आवश्यक आहे. या मिरवणुकीत शिस्त, शांतता आणि सहभाग यांचा संगम साधल्यास ती खऱ्या अर्थाने एक आदर्श मिरवणूक बनेल. केवळ धार्मिक श्रद्धा नव्हे, तर सामाजिक बांधिलकीची भावना जपूनच आपण हा उत्सव पुढील पिढीकडे सोपवू शकतो. ग्राहक पंचायतीने उपस्थित केलेले मुद्दे हे केवळ आक्षेप नसून, ते एक आवाहन आहे. हे आवाहन पुणेकरांनी, मंडळांनी आणि प्रशासनाने गांभीर्याने घेतले पाहिजे, जेणेकरून भविष्यातील पुणे गणेश विसर्जन मिरवणूक कोणत्याही गोंधळाशिवाय पार पडेल. या मिरवणुकीतील गोंधळामुळे पुणे शहराची प्रतिमा खराब होत आहे, ज्यामुळे तातडीने उपाययोजना करण्याची आवश्यकता आहे.
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
नेपाळच्या पहिल्या महिला पंतप्रधान: सुशीला कार्कींचा ऐतिहासिक शपथविधी
