पुणे शहरात गेल्या काही महिन्यांपासून प्रदूषणाची पातळी झपाट्याने वाढत आहे. विशेषतः बांधकाम स्थळांवरून निर्माण होणारी धूळ हे या वाढत्या प्रदूषणाचे मुख्य कारण मानले जात आहे. शहरातील PM-10 आणि PM-2.5 धूलिकणांचे प्रमाण चिंताजनक असल्याचे अहवालात दिसताच पुणे महापालिकेने कडक पावले उचलण्यास सुरुवात केली आहे. बांधकाम स्थळांवर नियमांचे पालन झाले आहे की नाही, याची विशेष तपासणी करण्यासाठी मनपाने स्वतंत्र पथके तयार केली आहेत.
बांधकामांदरम्यान उडणाऱ्या धुळीमुळे नागरिकांच्या दैनंदिन आयुष्यावर मोठा परिणाम होत आहे. सकाळ–संध्याकाळ फिरणे, मुलांना शाळेत नेणे, रस्त्यावर चालणे हे अनेकांसाठी कठीण झाले आहे. धूळ डोळ्यांत जाणे, सतत खोकला, अस्थमा रुग्णांच्या तक्रारी, घशात खवखव, अ‍ॅलर्जी वाढणे अशा समस्या वाढल्या आहेत.
शहरातील अनेक भागांतील रहिवाशांनी महापालिकेकडे धूळप्रदूषणाबाबत सतत तक्रारी नोंदवल्या आहेत.
PMC चे निरीक्षण: अनेक बांधकाम प्रकल्पांकडून नियमभंग
PMC च्या तपासणी पथकांनी पाहणीदरम्यान खालील गोष्टींमध्ये मोठा अनियमितपणा आढळला आहे:
बांधकाम स्थळांवर ग्रीन नेट न लावणे
नियमित पाणी फवारणी न करणे
बांधकाम साहित्य उघड्यावर ठेवणे
वाहने झाकून न नेणे
परिसरात बॅरिकेडिंग न करणे
मनपाचे पर्यावरण विभागाचे अधिकारी सांगतात,
“नियमांचे पालन न झाल्यास कठोर कारवाई केली जाईल. नागरिकांच्या आरोग्याशी तडजोड मान्य नाही.”
PMC ने नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या 25 पेक्षा जास्त प्रकल्पांना नोटिसा जारी केल्या आहेत. परिस्थिती सुधारली नाही तर कामबंदी आणि दंडाची कारवाईही निश्चित आहे.
काही बांधकाम व्यावसायिक सजग, तर काही अजूनही निष्काळजी
PMC च्या अचानक तपासणीनंतर काही बिल्डरांनी तातडीने सुधारणा सुरू केल्या आहेत. पाणी फवारणी वाढवणे, ग्रीन नेट बसवणे आणि साहित्य व्यवस्थित झाकून ठेवणे यावर भर दिला जात आहे.
तरीही काही मोठ्या प्रकल्पांकडून अजूनही नियमांचे उल्लंघन होत असल्याचे मनपाने स्पष्ट केले आहे.
बांधकाम व्यावसायिक संघटनेने मात्र PMC वर अचानक दंडात्मक कारवाई केल्याचा आरोप केला असून नियम लागू करताना अधिक मार्गदर्शन करावे, अशी मागणी केली आहे.
तज्ज्ञांचे मत: धूळ नियंत्रणासाठी सातत्य महत्त्वाचे
पर्यावरण तज्ज्ञांच्या मते, धूळ नियंत्रण ही एकदाच करायची गोष्ट नसून सतत करावे लागणारे काम आहे.
त्यांच्या मते:
बांधकाम स्थळांवर दिवसातून किमान दोनदा पाणी फवारणी आवश्यक
साहित्य पूर्णपणे झाकले तर धूळ उडण्याचे प्रमाण कमी होते
ग्रीन नेट न लावल्यास धूळ दूरवर पसरते
कचरा व्यवस्थापन सुधारल्यास धूळप्रदूषण मोठ्या प्रमाणात कमी होऊ शकते
एक पर्यावरण तज्ज्ञ म्हणतात,
“PMC ची कारवाई योग्य दिशेने आहे, परंतु ती सातत्याने होणे अत्यावश्यक आहे. अन्यथा धूळप्रदूषण कमी होणार नाही.”
रहिवाशांची मागणी: कडक अंमलबजावणी आवश्यक
धूळप्रदूषणामुळे त्रस्त झालेल्या नागरिकांनी PMC कडे ‘नोटिसा देणे पुरेसे नाही, प्रत्यक्ष अंमलबजावणीही हवी’ अशी मागणी सुरू केली आहे.
एका रहिवाशाने सांगितले,
“धुळीमुळे खिडक्या उघडणेही कठीण आहे. रोज घरात धूळ येते. मनपाने कारवाईच्या नावाखाली फक्त नोटिसा देऊ नये, तर प्रत्यक्ष दंड आणि कामबंदीचे आदेश द्यावेत.”
PMC ची पुढील पावले स्पष्ट
प्रदूषण नियंत्रणाबाबत पुढील काही दिवसांत मनपा मोठ्या प्रमाणावर विशेष मोहीम राबवणार आहे.
महापालिकेची पुढील योजना:
सर्व बांधकाम प्रकल्पांची विशेष तपासणी
नियम न पाळणाऱ्यांवर दंड आणि कामबंदी
नागरिकांसाठी स्वतंत्र प्रदूषण नियंत्रण हेल्पलाइन
बिल्डर्ससोबत संयुक्त बैठक
निष्कर्ष
पुण्यातील धूळप्रदूषण ही गंभीर समस्या बनली आहे. महापालिकेने कडक भूमिका घेतल्याने परिस्थितीत सुधारणा होण्याची आशा आहे. मात्र बांधकाम व्यावसायिक, महापालिका आणि नागरिक यांनी एकत्रित प्रयत्न केले तरच शहरातील हवेची गुणवत्ता खरोखर सुधारेल.
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
