पटना : बिहार विधानसभा निवडणूक २०२५ चे निकाल राजकीयदृष्ट्या अनपेक्षित वळण घेणारे ठरले आहेत. राज्यात सर्वाधिक मते राष्ट्रीय जनता दल (आरजेडी) ला मिळूनही, पक्षाला फक्त ३५ जागांवरच आघाडी मिळाली आहे. दुसरीकडे, भाजप व जनता दल-युनायटेड (जेडीयू) यांनी मतांच्या टक्केवारीत तुलनात्मक चांगली कामगिरी करत, जागांवर मजबूत पकड राखली आहे.
हे निकाल बिहारमधील जातीय समीकरणे, स्थानिक मुद्दे, युवा मतदारांची भूमिका, तसेच नितीश कुमार यांच्या निर्णय धोरणांमुळे प्रभावी ठरले असल्याचे विश्लेषकांचे म्हणणे आहे.
आरजेडीला सर्वाधिक मते – पण जागांवर कमी नियंत्रण
बिहारमध्ये या निवडणुकीत आरजेडीला सर्वाधिक मतांचा टक्का प्राप्त झाला. तरीही, जागेवर आघाडी मिळवताना पक्षाला अपेक्षित यश मिळाले नाही.
कारण –
अनेक मतदारसंघात बहुकोंडी लढती
स्थानिक पातळीवरील बंडखोरी
कथित संघटनात्मक कमकुवतपणा
ग्रामीण मतदारांचा विभागलेला कल
त्यामुळे, मतांचा टक्का जास्त असूनही जागांचे गणित आरजेडीसाठी प्रतिकूल ठरले.
भाजपची जोरदार कामगिरी
भाजपने या निवडणुकीत तुलनेने स्थिर मतदाराधार राखला.
शहरी भागात भाजपला ठळक पाठिंबा मिळाला
महिला मतदारांचा कलही भाजपकडे झुकलेला दिसला
गरीब कल्याण योजनांचा प्रभाव मोठा ठरला
राज्यभर अनेक मतदारसंघात भाजपला स्पष्ट आघाडीची आकडेवारी मिळाली असून, पक्षाची संघटना व प्रचार मोहीम परिणामकारक ठरल्याचे विश्लेषक मानतात.
जेडीयूची मिश्र कामगिरी पण ग्रामीण पाठबळ ठाम
मुख्यमंत्री नितीश कुमार यांच्या जेडीयूने ग्रामीण व अर्ध-शहरी मतदारसंघात आपली परंपरागत पकड राखली.
यामध्ये विशेषतः –
महिला मतदार
वृद्ध व कल्याणकारी योजनांचे लाभार्थी
मागास व अति मागास समाजघटक
या वर्गांचा पाठिंबा जेडीयूला जागांवर निर्णायक ठरला.
कोणत्या पक्षाला किती मतांचे टक्केवारी? (सार्वजनिक उपलब्ध माहितीनुसार विश्लेषण)
उपलब्ध राजकीय स्रोतांनुसार साधारण अंदाज असा :
आरजेडी – सर्वाधिक मतांचा टक्का, परंतु जागांवर कमी आघाडी
भाजप – मजबूत मत टक्का, जागांवर व्यापक नियंत्रण
जेडीयू – ग्रामीण मतांचे ठोस टक्का
अंतिम टक्केवारी आयोगाच्या अधिकृत घोषणेनुसार बदलू शकते, मात्र प्राथमिक आकडे स्पष्टपणे पक्षांचे मतधाराणे दर्शवतात.
बिहारच्या निवडणुकीतील ५ प्रमुख मुद्दे
१. बेरोजगारी
युवकांमध्ये बेरोजगारी एक सर्वात मोठा मुद्दा ठरला.
आरजेडीने या मुद्द्यावर जोर दिला, परंतु जागावाटपात हे मत रूपांतरित झाले नाही.
२. जातीय समीकरणे
बिहारची पारंपरिक जातीय राजकारणाची रचना अद्याप ठाम आहे.
भाजप व जेडीयूने सूक्ष्म जातीय गणिते साधली.
३. नितीश कुमारांचा प्रभाव
जेडीयूच्या कार्यकर्त्यांचा मतदारांवरील व्यक्तिगत प्रभाव मजबूत राहिला.
४. विकास विरुद्ध रोजगार
भाजपने विकासाचे मॉडेल मांडले, तर आरजेडीने रोजगाराचे.
मतदारांनी विकासाच्या मुद्द्याला तुलनात्मक जास्त वजन दिल्याचे दिसते.
५. स्थानिक नेतृत्वाचे वर्चस्व
अनेक ठिकाणी उमेदवारांचे व्यक्तिमत्त्व जागेचा निर्णयकारक घटक ठरले.
मतदारांनी नेमका असा का निर्णय दिला?
विकासाच्या मुद्द्यावर भाजप पुढे
नितीश कुमार यांच्या कार्यकाळावरील विश्वास
आरजेडीवर संघटनात्मक कमकुवतपणाचे आरोप
तरुण मतदारांमध्ये अपेक्षित क्रांतिकारक बदल न दिसणे
महिला वर्गाचा भाजप-जेडीयूकडे कल
या सर्व कारणांच्या मिश्रणामुळे हा अनपेक्षित निकाल लागल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.
राजकीय विश्लेषकांचे म्हणणे
राजकीय अभ्यासक डॉ. प्रवीण कुमार यांचे मत –
“मतांचा टक्का वाढणे म्हणजेच जागा वाढणे हा समीकरण बिहारमध्ये नेहमीच लागू होत नाही. बिहारच्या सामाजिक पद्धतीत मतांचे विभाजन आणि तीन-चार कोनाड्यांच्या लढतीमुळे मताधिक्याचे जागांमध्ये रूपांतर होणे अवघड ठरते.”
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
