धवललक्ष्मी नावाच्या सागरी कासवाचा विशिष्ट आणि महत्त्वाचा प्रवास महाराष्ट्रातील डहाणू समुद्र किनाऱ्यावरून सुरू झाला आहे. ही कासव आजवरच्या अभ्यासानुसार महाराष्ट्राच्या किनाऱ्यावर आणि सागरी परिसरात अत्यंत महत्त्वाची आहे, कारण तिला सॅटेलाइट ट्रॅकिंग टॅग लावण्यात आले आहे, ज्यामध्ये तिच्या प्रवासाचा मागोवा घेतला जात आहे. या उपक्रमामुळे महाराष्ट्रातील सागरी जीवसृष्टीविषयी जागरूकता वाढेल आणि त्यांचे संरक्षण करण्यासाठी सक्षम धोरणे तयार केली जातील.
डहाणूच्या समुद्राखालील उपचार केंद्रात तीन महिने वैद्यकीय उपचारानंतर धवललक्ष्मी कासवाला टॅग लावण्यात आले. या प्रक्रियेत तिच्या पाठीवर उच्च तंत्रज्ञानाचा वापर करून सॅटेलाइट ट्रान्समीटर बसवण्यात आला. हे ट्रॅग तिला समुद्रात सोडल्यानंतर तिच्या प्रवासाचा मागोवा घेण्यास मदत करते. पुढील काही दिवस अथवा आठवड्यांत या ट्रॅगच्या मदतीने तिच्या प्रवासाच्या मार्गाची माहिती मिळणार आहे, ज्यामुळे त्याच्या भौगोलिक व जैविक बाबींची स्पष्टता जाणवेल. या प्रकल्पाचा मुख्य हेतू म्हणजे जीवसृष्टीच्या संरक्षणासाठी सागरी कासवांची स्थलांतर, मुक्त राहीण स्थान व समुद्रातील जीवनक्रम समजून घेणे होय.
अधिकार्‍यांच्या मते, या धवललक्ष्मी कासवाचा प्रवास फारच खास आहे. गेल्या काही दिवसांत तिच्या सिग्नलनुसार, ती अंदाजे ४५ किलोमीटर अंतर पार करून महाराष्ट्राच्या किनाऱ्यापासून गुजरातच्या सीमेला जवळपासच्या भागात पोहोचली आहे. या मार्गावर तिचे प्रवास संख्या, वय, आहार, व इतर जैविक बाबींची माहिती मिळवण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. तिने ज्या ठिकाणी प्रवास केला, त्या सागरी भागांमध्ये तिच्या आरामासाठी, अन्नासाठी आणि सुरक्षिततेसाठी योग्य राखीव जागांचे अभ्यास सुरू आहेत.
याच उपक्रमाखाली महाराष्ट्रातल्या पहिल्या सागरी कासवावर सॅटेलाइट टॅग लावण्याची पायरी पार पडली आहे. हे एक मोठे संशोधनात्मक पाऊल मानले जात आहे, ज्यामुळे सागरी स्थलांतर, प्रजनन स्थान, व पर्यावरणीय बदलांचे अध्ययन अधिक अभ्यासपूर्ण होईल. त्याचबरोबर, या प्रोजेक्टचा उपयोग करून वुड्रोध, शस्र उद्दिष्टे, वायू व सागरी पर्यावरणातील बदल समजून घेण्यातही मदत होईल.
या प्रकल्पाचा मुख्य उद्देश म्हणजे जखमी, रुग्ण किंवा आपत्तीग्रस्त कासवांची उपचारानंतर पुनर्वसन आणि त्यांचा जंगलात व समुद्रात स्वच्छंद मार्गक्रमण यासाठी आधारभूत माहिती मिळवणे आहे. या माहितीच्या आधारावर भविष्यात तेवढाच अधिक प्रभावी संरक्षण, पर्यावरणीय व्यवस्थापन आणि जैवविविधतेचे संरक्षण करण्यात मदत होईल.
सध्या, या कासवाच्या प्रवासावर लक्ष ठेवणारे शास्त्रज्ञ व वन्यजीव संरक्षणवाले या उपक्रमाला महत्त्व देत आहेत. या प्रवासाचा मागोवा घेण्याचा प्रयत्न करून, महाराष्ट्रातील सागरी जीवसृष्टी व त्यांचे जीवनक्रम अधिक स्पष्ट व समजण्याजोगे होणार आहे. या प्रकल्पामुळे महाराष्ट्राच्या किनाऱ्यावर आणि सागरी जीवसृष्टीवर मोठ्या प्रमाणावर संरक्षणात्मक धोरणे राबवली जाऊ शकतील, अशी आशा व्यक्त केली जाते.
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
