पुणे-नाशिक महामार्गावरील मंचर येथे नुकतेच बिबट्याच्या हल्ल्यामुळे संतप्त ग्रामस्थांनी तीव्र रास्ता रोको आंदोलन केले, ज्यामुळे परिसरात मानव-वन्यजीव संघर्षाची गंभीर समस्या पुन्हा एकदा ऐरणीवर आली आहे. पिंपरखेड येथील १६ वर्षीय रोहन बोम्बे या शाळकरी मुलावर बिबट्याने केलेल्या जीवघेण्या हल्ल्यामुळे नागरिक भयभीत झाले असून, वनविभागाच्या ढिसाळ कारभाराविरोधात त्यांनी आपला तीव्र संताप व्यक्त केला. या घटनेने केवळ स्थानिक पातळीवरच नव्हे, तर संपूर्ण पुणे जिल्ह्यात बिबट्याच्या वाढत्या हल्ल्यांबाबत चिंता वाढवली असून, वनविभागाकडून तातडीने आणि प्रभावी उपाययोजना करण्याची मागणी जोर धरू लागली आहे. मंचर बिबट्याचा हल्ला ही केवळ एक घटना नसून, ती मानवी वस्तीत वन्यजीवांच्या वाढत्या अतिक्रमणाची आणि त्यातून निर्माण होणाऱ्या सुरक्षेच्या प्रश्नांची गांभीर्यता दर्शवते.
बिबट्याच्या हल्ल्याची थरारक घटना
पिंपरखेड गावातील रोहन बोम्बे हा शाळकरी मुलगा रात्रीच्या सुमारास घराबाहेर लघुशंकेसाठी गेला असताना अचानक बिबट्याने त्याच्यावर हल्ला केला. बिबट्याने रोहनला जबड्यात पकडून ओढण्याचा प्रयत्न केला, परंतु रोहनने मोठ्या हिमतीने प्रतिकार करत आरडाओरडा केला. त्याच्या आवाजाने घरातील सदस्य आणि शेजारी धावून आले. ग्रामस्थांनी एकत्र येऊन आरडाओरडा केल्याने बिबट्याने रोहनला सोडून पळ काढला. या हल्ल्यात रोहनच्या हाताला आणि पायाला गंभीर दुखापत झाली असून, त्याला तातडीने रुग्णालयात दाखल करण्यात आले आहे. रोहनच्या जिगरबाज प्रतिकारामुळे त्याचे प्राण वाचले असले, तरी या घटनेने गावातील प्रत्येक घरात भीतीचे वातावरण निर्माण झाले आहे. ही घटना मंचर बिबट्याच्या हल्ल्याची तीव्रता आणि मानवी जीवनावर होणारा परिणाम स्पष्टपणे दर्शवते.
ग्रामस्थांचा तीव्र संताप आणि रास्ता रोको आंदोलन
रोहन बोम्बेवरील बिबट्याच्या हल्ल्याची बातमी वाऱ्यासारखी पसरताच पिंपरखेड आणि आसपासच्या गावांमध्ये संतापाची लाट उसळली. ग्रामस्थांनी तातडीने एकत्र येत पुणे-नाशिक महामार्गावरील मंचर पोलीस ठाण्यासमोर रास्ता रोको आंदोलन सुरू केले. या आंदोलनात मोठ्या संख्येने नागरिक, महिला, युवक आणि स्थानिक लोकप्रतिनिधी सहभागी झाले होते. महामार्ग रोखून धरल्याने दोन्ही बाजूंनी वाहनांच्या लांबच लांब रांगा लागल्या आणि वाहतूक ठप्प झाली. आंदोलकांनी वनविभागाच्या विरोधात जोरदार घोषणाबाजी करत बिबट्याचा तात्काळ बंदोबस्त करण्याची, पीडित रोहनला योग्य भरपाई देण्याची आणि भविष्यात असे हल्ले टाळण्यासाठी कायमस्वरूपी उपाययोजना करण्याची मागणी केली.
ग्रामस्थांचा मुख्य रोष वनविभागाच्या निष्क्रियतेवर होता, कारण गेल्या काही वर्षांपासून या परिसरात बिबट्याचे दर्शन आणि हल्ल्यांच्या घटनांमध्ये वाढ झाली असूनही वनविभागाने कोणतीही ठोस पाऊले उचलली नसल्याचा त्यांचा आरोप होता. मंचर बिबट्याच्या हल्ल्यामुळे उद्भवलेल्या या परिस्थितीची गांभीर्यता प्रशासनाने समजून घेणे आवश्यक आहे.
वनविभागाच्या दुर्लक्षावर प्रश्नचिन्ह
मंचर परिसरात बिबट्याचे हल्ले वाढण्याची अनेक कारणे आहेत, आणि त्यापैकी प्रमुख कारण म्हणजे वनविभागाचे दुर्लक्ष, असे ग्रामस्थांचे म्हणणे आहे. या भागात ऊसाचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात असल्यामुळे बिबट्यांना लपण्यासाठी आणि प्रजनन करण्यासाठी योग्य अधिवास मिळतो. यामुळे बिबट्यांची संख्या वाढली असून, ते मानवी वस्तीत घुसखोरी करत आहेत. यापूर्वीही अनेकवेळा बिबट्या दिसल्याच्या आणि पाळीव प्राण्यांवर हल्ले केल्याच्या घटना घडल्या आहेत. ग्रामस्थांनी वनविभागाला अनेकवेळा तक्रारी केल्या, बिबट्याला पकडण्यासाठी पिंजरे लावण्याची मागणी केली, परंतु त्याकडे सातत्याने दुर्लक्ष करण्यात आले. वनविभागाच्या कर्मचाऱ्यांकडून गस्त वाढवली जात नाही, जनजागृतीपर कार्यक्रम घेतले जात नाहीत, किंवा बिबट्यांना मानवी वस्तीत येण्यापासून रोखण्यासाठी ठोस उपाययोजना केल्या जात नाहीत, असा आरोप आंदोलकांनी केला. मंचर बिबट्याचा हल्ला हा याच दुर्लक्षाचा परिणाम असल्याचे त्यांचे म्हणणे होते.
ग्रामस्थांच्या प्रमुख मागण्या
बिबट्याचा तात्काळ बंदोबस्त: हल्लेखोर बिबट्याला लवकरात लवकर पकडून त्याला सुरक्षित ठिकाणी सोडण्यात यावे किंवा योग्य तो बंदोबस्त करण्यात यावा.
पीडिताला भरपाई: हल्ल्यात जखमी झालेल्या रोहन बोम्बेला वनविभागाकडून तातडीने आणि पुरेशी आर्थिक भरपाई मिळावी. त्याच्या उपचाराचा खर्च वनविभागाने उचलावा.
कायमस्वरूपी उपाययोजना: बिबट्यांच्या मानवी वस्तीतील घुसखोरीला आळा घालण्यासाठी कायमस्वरूपी उपाययोजना कराव्यात. यामध्ये पिंजरे लावणे, वनविभागाच्या कर्मचाऱ्यांकडून नियमित गस्त घालणे, ऊसतोडणीच्या वेळी विशेष काळजी घेणे, आणि जनजागृती करणे यांचा समावेश असावा.
वनविभागाची सक्रियता: वनविभागाने अधिक सक्रिय होऊन बिबट्यांच्या हालचालींवर लक्ष ठेवावे आणि ग्रामस्थांना सुरक्षिततेची हमी द्यावी.
प्रशासकीय आश्वासन आणि आंदोलनाची सांगता
आंदोलनाची माहिती मिळताच वनविभागाचे अधिकारी, पोलीस प्रशासन आणि स्थानिक नेते घटनास्थळी दाखल झाले. त्यांनी आंदोलकांशी चर्चा करून त्यांची समजूत घालण्याचा प्रयत्न केला. मंचरच्या वनपरिक्षेत्र अधिकारी आणि सहायक वनसंरक्षक यांनी ग्रामस्थांच्या मागण्या ऐकून घेतल्या आणि बिबट्याला पकडण्यासाठी तात्काळ पिंजरे लावण्याचे, तसेच जखमी रोहनला योग्य ती मदत व भरपाई देण्याचे आश्वासन दिले. या आश्वासनानंतर आणि स्थानिक नेत्यांच्या मध्यस्थीनंतर आंदोलन मागे घेण्यात आले. परंतु, ग्रामस्थांनी स्पष्ट केले की, जर दिलेल्या आश्वासनांची पूर्तता झाली नाही, तर यापेक्षाही तीव्र आंदोलन छेडण्यात येईल. मंचर बिबट्याचा हल्ला आणि त्यावरील प्रशासकीय प्रतिसाद हा केवळ तात्पुरता उपाय नसावा, तर दीर्घकालीन सुरक्षिततेची हमी देणारा असावा अशी ग्रामस्थांची अपेक्षा आहे.
मानव-वन्यजीव संघर्षाचे व्यापक स्वरूप
मंचर येथील बिबट्याच्या हल्ल्याची घटना ही केवळ एक स्थानिक समस्या नाही, तर महाराष्ट्रातील अनेक भागांमध्ये मानव-वन्यजीव संघर्षाची वाढती समस्या दर्शवते. विकासाच्या नावाखाली जंगलांचा ऱ्हास, शेतीचा विस्तार आणि मानवी वस्त्यांचे अतिक्रमण यामुळे वन्यजीवांचा नैसर्गिक अधिवास कमी होत चालला आहे. परिणामी, बिबट्यांसारखे प्राणी अन्नाच्या शोधार्थ किंवा सुरक्षित अधिवासाच्या शोधात मानवी वस्तीत येऊ लागले आहेत. यावर कायमस्वरूपी उपाय शोधणे आवश्यक आहे. केवळ पिंजरे लावून बिबट्यांना पकडणे हा तात्पुरता उपाय आहे. दीर्घकालीन उपायांमध्ये वन्यजीवांचे अधिवास संरक्षण, मानवी वस्ती आणि जंगल यांच्यात सुरक्षित बफर झोन तयार करणे, सौर ऊर्जा कुंपण किंवा अन्य प्रतिबंधक उपाययोजना करणे, आणि ग्रामस्थांमध्ये वन्यजीव संरक्षणाबाबत जनजागृती करणे यांचा समावेश आहे. मंचर बिबट्याचा हल्ला ही एक धोक्याची घंटा असून, यावर गांभीर्याने विचार करण्याची वेळ आली आहे.
निष्कर्ष
मंचर येथील बिबट्याच्या हल्ल्यामुळे झालेले रास्ता रोको आंदोलन हे ग्रामस्थांच्या भीती आणि संतापाचे प्रतीक आहे. वनविभागाने केवळ तात्पुरती आश्वासने न देता, या गंभीर समस्येवर कायमस्वरूपी तोडगा काढणे आवश्यक आहे. बिबट्या आणि मानवाचे सहजीवन सुरक्षित आणि संघर्षाशिवाय कसे राहील, यासाठी वनविभागाने, स्थानिक प्रशासनाने आणि ग्रामस्थांनी एकत्रितपणे प्रयत्न करणे गरजेचे आहे. रोहन बोम्बेवरील मंचर बिबट्याचा हल्ला ही शेवटची घटना ठरावी यासाठी सर्वांनीच जबाबदारीने वागणे महत्त्वाचे आहे, जेणेकरून या परिसरात पुन्हा कधीही अशा दुर्दैवी घटनेची पुनरावृत्ती होणार नाही आणि नागरिक भयमुक्त वातावरणात जगू शकतील.
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
