पुण्याहून माणगावच्या दिशेने जात असलेल्या एका कारमध्ये अचानक डोंगरावरून दगड कोसळला. जोरदार पावसामुळे दरड कोसळण्याच्या घटना सामान्य असल्या, तरी तीव्रतेने आलेला दगड कारच्या सनरूफ काचेला आदळून आत गेला. या दुर्दैवी घटनेत ४२ वर्षीय महिला, स्नेहल गुजराती यांच्या डोक्याला दगड लागला व त्यात त्यांचा जागीच मृत्यू झाला. त्यांचे पती व मुलगा किरकोळ जखमी झाले.
ही घटना ताम्हिणी घाटातील प्रवास किती धोकादायक ठरू शकतो, याचे उदाहरण आहे. घाटातील अनेक ठिकाणी अशा दुर्घटना होत असतात, विशेषतः पावसाळ्यात.
ताम्हिणी घाटातील प्रवास – सुरक्षिततेची गरज
घाटातील तरतम्याचा अंदाज नसल्यास किंवा हवामान बदलाची योग्य कल्पना नसल्यास, ताम्हिणी घाटात प्रवास करणे अत्यंत जोखमीचे ठरते. दर वर्षी येथे पावसाळ्यात दरडी कोसळणे, दगड उडणे, रस्त्याच्या दोन्ही बाजूंनी ढग-धुक्यामुळे कमी दिसणे, या समस्या निर्माण होतात. प्रशासकीय सूचनांनुसार, आत्यंतिक गरजे शिवाय पावसाळ्यात घाटातून प्रवास टाळावा.
घाटात उपस्थित असलेल्या सुरक्षा सूचना, स्थानिक पोलीस व महसूल अधिकाऱ्यांनी लावलेली फलक, प्रशासनाच्या सूचना, यांचे पालन करणे हे प्रत्येक प्रवाशाचे कर्तव्य आहे.
सनरूफ असलेल्या वाहनातील सुरक्षितता
कारचे सनरूफ हे अनेकांसाठी आकर्षण असले तरी, ज्या भागात दगड, झाडाचे भाग किंवा कुठलीही वस्तू वरून पडू शकते, तिथे सनरूफ उघडे ठेवणे धोकादायक आहे. भारतातील करकरीत उन्हाळा किंवा दमट वातावरण यामुळे अनेक जण हवा खेळती ठेवण्यासाठी सनरूफचा वापर करतात. मात्र, घाटवाटेवर अथवा डोंगराळ भागात अशा सुसंगततेनुसार वाहन चालवले पाहिजे. छोट्या मुलांना, प्रौढांना सनरूफ बाहेर डोकावू देऊ नका.
प्रशासकीय उपाय आणि पर्यटकांसाठी सूचना
पावसाळा सुरू झाल्यावर जिल्हाधिकाऱ्यांनी घाटातील दाखविलेल्या अपघातांच्या घटनांच्या पार्श्वभूमीवर ताम्हिणी घाट, तसेच डेव्हकुंड व अन्य ठिकाणी पर्यटकांना प्रवेश बंद केला आहे. सुरक्षेच्या दृष्टीने आपत्कालीन उपाययोजना, अधिकारी तैनात, फलकांची व्यवस्था, माहितीचा प्रसार, अशा उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत.
प्रशासनाने सर्व पर्यटकांना घाट भागात मद्यपान, जीवघेणा सेल्फी, पाण्याजवळ पोहणे, अशा कृती टाळण्याचे निर्देश दिले आहेत.
अलीकडील दुर्घटनांचा अभ्यास आणि सुरक्षेची साधने
घाटात सतत वाहनांचे ब्रेक, फॉगलॅम्प्स, टायर इत्यादींची तपासणी करावी. घाटातील वळणांवर हॉर्न वाजवावा, ओव्हरटेक टाळावे, वेलीच्या दरम्यान जागेवर वाहन लावावे, अशा सुरक्षा नियमांचे पालन महत्त्वाचे आहे.
घाटातील रस्त्याचा काही भाग धोकादायक, खड्ड्यांनी भरलेला असून दिवसाचे उजळणे असतानाच प्रवास करणे उपयुक्त ठरते.
ताम्हिणी घाट पर्यटक मार्गदर्शन
ताम्हिणी घाटाच्या रस्त्यांवर अधूनमधून दगड, भूस्खलनाचे संकट, पावसाळ्यात पाण्याचा वेग, पादचारी व मोटारसायकलस्वार यांचा वाढता वावर, या सर्वांच्या पार्श्वभूमीवर, वाहनचालकांनी व प्रवाशांनी अत्यंत दक्ष राहावे. घाटात वयोवृद्ध, लहानमुले, यांची विशेष काळजी घ्या.
प्रवेशबंदीचे काळ पर्यटकांनी पाळावा, प्रशासनाच्या सूचनांना प्रतिसाद द्यावा, हे सर्वांनाच लाभदायक ठरेल.
दीर्घकालीन उपाय
घाटात रस्ता मजबुतीकरण योजना राबवणे
दरड नियंत्रणासाठी धूप प्रतिबंधक उपाय
आपत्कालीन सेवा (रेस्क्यू, पोलिस, मेडिकल) पूरक ठेवणे
सतत स्थानिकींना आपत्ती व्यवस्थापनाचे प्रशिक्षण
ताम्हिणी घाटातील सध्या लागू असलेल्या बंदीचे नियम
सन २०२५ च्या पावसाळ्यात ताम्हिणी घाट, देवकुंड धबधबा आणि ‘सीक्रेट पॉइंट’ या पर्यटकांसाठी रस्त्यांवर प्रशासकीय बंदी लावण्यात आली आहे. १७ जून २०२५ ते ३० सप्टेंबर २०२५ या काळात सर्वसामान्य नागरिकांना वास्तव्य, खाजगी वाहनाने प्रवेश, जलक्रीडा, धबधब्याखाली पोहणे, मद्यपान, प्लास्टिक कचरा फेकणे, आणि धोकादायक सेल्फी काढणे यावर कडक बंदी आहे. प्रशासनाने स्पष्ट केले आहे की, हे नियम मोडणाऱ्यांवर कायदेशीर कारवाई केली जाईल. यामागील उद्देश म्हणजे पावसाळ्यातील दुर्घटना, जलप्रपाताजवळील बुडणे, तसेच पर्यावरणाचे नुकसान होऊ नये, यासाठी सुरक्षेचा उपाय म्हणून हा निर्णय घेण्यात आलेला आहे.
घाटातील सुरक्षितता – पर्यटकांचे जबाबदार वर्तन
ताम्हिणी घाटातील अपघातातील आकड्यांवर नजर टाकल्यास ‘मॉनसून’ हा काळ अत्यंत धोकादायक ठरतो. पावसाळ्यात झाडांचे तुटणे, दरडी कोसळणे, पाण्याचा वेग, आणि रस्त्यांवरची फिसलपट्टीमुळे अनेक गंभीर अपघात घडतात. सर्व प्रवाशांनी प्रशासकीय सूचनांची काटेकोरपणे अंमलबजावणी करावी. इन पर्सनल रिस्क घेताना धोकादायक सेल्फी, जलप्रपाताजवळ पोहणे, लाल वस्त्रांच्या फितीरकडे दुर्लक्ष करणे टाळावे. जोखमीच्या ठिकाणी प्रवेशामुळे आपल्या व इतरांच्या सुरक्षिततेचा धोका बळावतो, हे विसरू नका.
स्थानिक अर्थकारण आणि पर्यटनभावना
ताम्हिणी घाटातील स्थानिक व्यवसायिक, छोटे हॉटेल मालक, मार्गदर्शक, टपऱ्या, आणि विक्रेते यांचे अर्थकारण पावसाळ्यातील पर्यटकांवर मोठ्या प्रमाणावर अवलंबून असते. बंदीमुळे त्यांना आर्थिक अडचणींचा सामना करावा लागतो. त्यामुळे काही लोक बंदीला विरोध करतात. याचबरोबर, पर्यटनवाढीचे नियोजन केले जावे आणि सुरक्षा व पर्यावरणाचे संतुलन राखले जावे, अशी स्थानिकांची अपेक्षा आहे. वाढत्या पर्यटन व्यवसायाला योग्य दिशा आणि काटेकोर सुरक्षानियम दिल्यास ही समस्या तसेच अपघात कमी करता येतील.
निसर्गाचा अनुभव आणि प्रवासाचे मार्गदर्शन
ताम्हिणी घाट हा पावसाळ्यात ओलसर वातावरण, धुके, धबधबे, जलप्रपात, हिरवा शाल मल्हार यासाठी प्रसिद्ध आहे. अनेक पर्यटक येथील हिरवाई, शांतता, निसर्गसौंदर्याचा अनुभव घेण्यासाठी आकर्षित होतात. घाटातील रस्ते पावसात अतिशय फिसलण्यासारखे, मोठ्या खड्ड्यांनी भरलेले असतात; त्यामुळे प्रवाशांनी वाहन चालवताना, दुचाकीवर किंवा कारमध्ये, विशेष दक्षता घ्यावी. वाहनासाठी – मोठे SUV किंवा सुरक्षित कॅब बुकिंग करणे हे उत्तम पर्याय आहेत.
पर्यटन, पर्यावरण आणि जबाबदारी
पर्यटकांनी घाटातील जैवविविधता, श्रमजीवी स्थानिक लोक, आणि पर्यावरणाचा सन्मान केला पाहिजे. पाण्यात प्लास्टिक, कचरा न टाकणे, नैसर्गिक घटकांना इजा न पोहोचवणे ही आपल्या जबाबदारी आहे. पर्यटनाचा आनंद घेण्यासोबतच, निसर्गाच्या आणि समाजाच्या सुरक्षिततेचा विचार प्रत्येक व्यक्तीने करावा.
प्रवाशांसाठी प्रभावी सूचना
घाट परिसरात प्रवेश करण्याच्या पूर्वी प्रशासनाच्या अधिकृत सूचनांची खात्री करा
धोकादायक स्थळी, विशेषतः धबधबा, झाडांच्या खाली, अथवा दरडीच्या जवळ थांबणे टाळा
वाहन चालवताना ब्रेक, फॉग लॅम्प, टायर इ. तपासा
लहान मुलांना व वयोवृद्ध प्रवाशांना दुहेरी काळजी द्या
पाण्याचा वेग किंवा अचानक वाढ झाल्यास परिसर त्वरित सोडा
घाट परिसरात रात्रभर वास्तव्य टाळा
सर्जनशील सामाजिक संदेश
“जिथे निसर्ग मोठा, तिथे जबाबदारीची साथ हवी!”
“एक दिवस निसर्गासाठी – आयुष्यभराची सुरक्षितता!”
“सुरक्षित प्रवास, सुरक्षित जीवन – ताम्हिणी घाटाची खरी ओळख!”
“घाटात पर्यटनाचा आनंद घ्या, पण नियम पाळा – कुटुंबासाठी.”
निष्कर्ष
ताम्हिणी घाट हे निसर्गाचे देणगीत असूनही, पर्यटक व स्थानिक यांच्या सुरक्षिततेसाठी प्रशासनाने बंदी, सुरक्षानियम, आणि जनजागृती महत्त्वाची ठरते. येथील घाटवाटा, धबधबे, हिरवा प्रदेश आणि व्यवसाय हे सर्व जपण्यासाठी आपल्याला जबाबदार पर्यटन व प्रशासनाचे सहकार्य आवश्यक आहे. प्रत्येकाने आपल्या वर्तणुकीत, निर्णयात आणि प्रवासात ‘सुरक्षा आणि जबाबदारी’ ही बाब केंद्रस्थानी ठेवली तर ताम्हिणी घाटातील पुढील अपघात, प्राणहानी, आणि पर्यावरणहानी टाळता येईल.
Follow Us On
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
