पुण्याचा गणेशोत्सव म्हणजे केवळ एक धार्मिक सण नाही, तर ती एक ओळख आहे, एक ऊर्जा आहे. या उत्सवाचा आत्मा म्हणजे ढोल-ताशांचा निनाद. मात्र, गेल्या काही वर्षांपासून या पारंपारिक गजराला डीजेच्या आवाजाने ग्रहण लावले आहे. याच समस्येवर मराठी अभिनेता सौरभ गोखले यांनी नुकतेच एक महत्त्वपूर्ण विधान केले. पुणे गणेशोत्सव डीजे च्या प्रचंड आवाजामुळे ढोल-ताशा वादकांना त्यांचे वादन करता आले नाही, अशी खंत त्यांनी व्यक्त केली. गोखले यांचे हे मत अनेकांना पटले आहे, कारण ही केवळ एका अभिनेत्याची भावना नसून, ती ढोल-ताशा पथके आणि सांस्कृतिक प्रेमींच्या मनातील व्यथा आहे.
सौरभ गोखले हे केवळ एक अभिनेते नाहीत, तर ते स्वतः ढोल-ताशा पथकात सक्रियपणे सहभागी होतात. त्यांच्यासाठी ढोल वाजवणे हे केवळ एक काम नसून, ती एक आवड आणि श्रद्धा आहे. या वर्षीच्या गणेश विसर्जन मिरवणुकीत त्यांना ढोल वाजवता आला नाही, कारण जवळच्याच मंडळाचा डीजेचा आवाज इतका मोठा होता की, ढोल-ताशांचा आवाज पूर्णपणे दबला गेला. डीजे च्या या बेसुमार आवाजामुळे त्यांना ढोल-ताशाचा ताल साधता आला नाही, आणि त्यांना निराश होऊन बाजूला व्हावे लागले. ही एक छोटी घटना असली तरी, ती आजच्या डीजे संस्कृतीचे एक कटू वास्तव समोर आणते.
पुण्यातील ढोल-ताशा पथकांनी या उत्सवाला एक वेगळीच ओळख दिली आहे. काही वर्षांपूर्वी, ढोल-ताशा वादनाची ही परंपरा जवळपास लुप्त झाली होती. पण, पुण्यातील तरुणांनी ही परंपरा पुन्हा जिवंत केली. आज ढोल-ताशा पथके केवळ मनोरंजनासाठी नसून, ती शिस्त, एकजूट आणि सांस्कृतिक अस्मितेचे प्रतीक बनली आहेत. त्यांच्या लयबद्ध वादनाने लाखो लोकांना ऊर्जा मिळते. म्हणूनच, डीजे च्या वाढत्या प्रभावामुळे ढोल-ताशा पथके आणि त्यांचे सदस्य नाराज आहेत. कारण, त्यांच्या अनेक वर्षांच्या मेहनतीवर डीजेचा मोठा आवाज पाणी फिरवतो.
डीजेच्या संगीताने गणेशोत्सव मिरवणुकीत एक आधुनिकता आणली आहे, हे सत्य आहे. अनेक तरुणांना या संगीतावर नाचायला आवडते. पण, डीजेचा वाढता वापर अनेक समस्यांना जन्म देतो. सर्वात मोठी समस्या म्हणजे ध्वनिप्रदूषण. डीजेचे डेसिबल (decibel) मर्यादेच्या खूप वर असतात, ज्यामुळे वृद्ध नागरिक, लहान मुले आणि रुग्णांना मोठा त्रास होतो. ही एक गंभीर समस्या आहे, ज्यावर सरकारने आणि मंडळांनी लक्ष देणे आवश्यक आहे. पुणे गणेशोत्सव डीजे हे आता फक्त मनोरंजनाचे साधन राहिले नसून, ते एक सामाजिक आव्हान बनले आहे.
पुणे गणेशोत्सव डीजे च्या वादातून एक मोठा प्रश्न समोर येतो: उत्सवामध्ये परंपरेला महत्त्व द्यायचे की आधुनिकतेला? अनेक जण म्हणतात की काळानुसार बदलणे आवश्यक आहे, पण काही जण म्हणतात की काही गोष्टी जशा आहेत तशाच राहिल्या पाहिजेत, कारण त्यातच त्यांची ओळख आहे. गणेशोत्सव हा सांस्कृतिक आणि धार्मिक उत्सव आहे. यामध्ये डीजे लावणे कितपत योग्य आहे, हा प्रश्न प्रत्येकजण स्वतःला विचारत आहे. हा वाद केवळ पुण्यातच नाही, तर महाराष्ट्राच्या अनेक शहरांमध्ये सुरू आहे. पुणे गणेशोत्सव डीजे मुळे अनेक मंडळांमध्ये आपापसात वाद निर्माण होतात.
सौरभ गोखले यांनी व्यक्त केलेली व्यथा ही केवळ त्यांची वैयक्तिक भावना नाही. ती अनेक ढोल-ताशा वादकांची भावना आहे. पुणे गणेशोत्सव डीजे च्या वाढत्या आवाजामुळे आपल्या सांस्कृतिक परंपरांचे महत्त्व कमी होत आहे, ही चिंता खरी आहे. या समस्येवर तोडगा काढणे आवश्यक आहे. प्रशासन, ढोल-ताशा पथके आणि गणेश मंडळांनी एकत्र बसून यावर विचार करणे गरजेचे आहे. दोन्ही बाजूंचा सन्मान होईल असा सुवर्णमध्य काढणे शक्य आहे. अन्यथा, भविष्यात पुणे गणेशोत्सव डीजे च्या गजरात ढोल-ताशांचा आवाज पूर्णपणे लुप्त होईल.
Instagram :
https://www.instagram.com/policernews
X Account :
Read Also
स्वच्छ मुंबई अभियान: सेलिब्रिटींच्या सहभागाने
